در دنیای امروز، بیش از هر وقت ، چالش مدیران ارشد، مواجهه با پیچیدگی های مسایل و چالش هایی است که در پیش روی سازمان ها و کسب و کارها قرار میگیرد. بد نست بدانیم، مشکلات و چالشها عموما 2 جنس دارند:
– چالشهای بقرنج
– چالشهای پیچیده
1- چالشهای بقرنج : بر خلاف باور عمومی، مواجهه و حل مسایل بقرنج ، به آن سختی ها که فکر میکنیم نیست. لازم است با ذکر مثالی ، موضوع را توضیح دهم: ساختن یک شاتل فضایی را تصور کنید. به نظر میرسد کاری سخت تر از این در دنیا وجود ندارد، اما، ساختن شاتل فضایی (البته پس از نهایی شدن نقشه ها و مطالعات آن) عملا یه چالش بقرنج است نه پیچیده. چرا که در ساخت شاتل عدم قطعیت زیادی در موارد اجرایی وجود ندارد. به عبارتی دیگر ، پروسه ی ساخت شاتل یک فرآیند آشوبناک نیست.یعنی به هر سختی که باشد میتوان با تخصیص منابع مناسب و کافی، در زمانی کاملا قابل پیش بینی توسط مجریان با مهارت (مهارت یعنی استفاده متواتر از دانش اکتسابی) به انجام برسد.
2- چالشهای پیچیده: حال که ساخت شاتل فضایی پیچیده قلمداد نمیشود ، پس چه چیزی یا چه کاری میتواند پیچیده باشد؟؟ مثالی میزنم. تعویض شیر پیسوار روشویی خانه خود را تصور کنید. در وهله ی اول به نظر میرسد که این کار، کاری بسیار ساده است که ارایه دهندگان خدمات تاسیساتی در چشم بر هم زدنی آن را انجام میدهند. درست است ، اما در شرایط عادی و عاری از عدم قطعیت همه چیز خوب پیش میرود ، ولی امان از وقتی که شیر قبلی زنگ زده باشد ، هرز شود ، آچار آنرا در بر نگیرد ، کلید موتور خانه در دسترس نباشد و لوله از محل شیر بریده شود و یا در خین اجرای کار برق برود.
اغلب ما در اینگونه شرایط قرار گرفته ایم. کاری که ممکن است ظرف 30 دقیقه انجام شود در اثر پدیده ای پیش بینی نشده ، بعضا تا ساعتها یا روزها بطول می انجامد. به عبارتی دیگر، مجری کار، نمی داند با چه اتفاقاتی مواجه است. این یعنی پیچیدگی. پیچیدگی نظم نمیپذیرد و قابل برنامه ریزی –حد اقل براحتی- نیست.
چه باید کرد؟ تئوری نظم دوم در مدیریت ساخته و پرداخته شده تا ابزار هایی اغلب ذهنی و کمتر فیزیکی در اختیار مدیران ارشد قرار دهد تا ضریب خطای مدیران کاهش یابد. در این تئوری بر موارد زیادی تاکید شده که در مقالات بعدی به مرور ، به آنها اشاره خواهد شد و با دانستن آنها میتوانیم حوزه های آشوبناک و سرشار از عدم قطعیت را – حد اقل بهتر از زمانی که نمیدانیم- مدیریت کنیم. با توجه به شرایط خاص کشور عزیزمان ایران ، آشنایی با این دانش سایبرنتیک، میتواند از برخی مشکلات سازمانها و کسب و کار ها ، گره گشایی کند.